Bycie zawodowym kierowcą to jeden z najbardziej potrzebnych i jednocześnie trudnych zawodów. Prowadzenie pojazdu przez kilka godzin z rzędu i w ramach wykonywanej pracy jest bardzo wymagające, a zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom ruchu drogowego jest priorytetem. Z tego powodu ustawodawca postanowił uregulować tę materię.

Tutaj dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć o ewidencji czasu pracy kierowców, zarówno jako pracownik, jak i pracodawca.

Na czym polega rozliczanie czasu pracy kierowców?

Dane podają, że w Polsce około 700 tysięcy osób pracuje jako zawodowi kierowcy. Ważne jest zatem, aby istniały odpowiednie przepisy regulujące funkcjonowanie tej profesji. Polski ustawodawca unormował tę kwestię w 2004 roku poprzez Ustawę o czasie pracy kierowców. Jej przepisy obejmują wiele istotnych aspektów, w tym rozliczanie czasu pracy.

Rozliczanie czasu pracy to proces dokładnego rejestrowania liczby godzin, które dany kierowca spędza prowadząc pojazd albo na wykonywaniu innych obowiązków służbowych. System ten został opracowany, aby zapewnić bezpieczeństwo osobom profesjonalnie zajmującym się transportem drogowym oraz, aby uniemożliwić pracodawcom wyzyskiwanie swoich pracowników. Ponadto przedsiębiorcy mogą go wykorzystać do optymalizacji swoich procedur i przeprowadzenia analizy stosowanych modeli biznesowych.

Czym jest ewidencja czasu pracy kierowców?

Definicja ewidencji czasu pracy jest określona w Kodeksie pracy i zgodnie z nią jest to dokument, który „służy do prawidłowego ustalenia wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą„, czyli na przykład wypłaty dodatków za nadgodziny lub pracę w porze nocnej. W praktyce jest to więc szczegółowy wykaz tego, ile dany kierowca przepracował w danym okresie. Zawiera on listę wykonanych przez niego czynności, co pozwala pracodawcy prawidłowo ustalić wysokość jego wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą.

Według art. 25 Ustawy o czasie pracy kierowców, pracodawca ma obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy w formie analogowej bądź elektronicznej. To znaczy, że może to robić za pomocą:

  • zapisów na wykresówkach;
  • wydruków danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
  • plików pobranych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
  • innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności
  • rejestrów opracowanych na podstawie wyżej wymienionych dokumentów

Ewidencja czasu pracy kierowców obejmuje liczbę przepracowanych godzin oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy, liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej, liczbę godzin nadliczbowych, dni wolne od pracy z oznaczeniem tytułu ich udzielenia, liczbę godzin dyżuru oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest to dyżur pełniony w domu, rodzaj i wymiar zwolnień od pracy, rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy, wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy.

Okres przechowywania ewidencji wynosi 10 lat po zakończeniu okresu nią objętego.

Jeśli chodzi o formę, w jakiej jest ona przechowywana, obecnie najczęściej stosowane są oczywiście tachografy cyfrowe. Pracodawcy unikają rozwiązań analogowych, dzięki czemu są w stanie znacznie dokładniej rejestrować czas pracy zatrudnionych kierowców.

Czym dokładnie jest czas pracy kierowcy?

Według art. 6 ustawy, czas pracy kierowcy liczony jest od momentu rozpoczęcia do zakończenia przez niego pracy, co obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego.

Ile wynosi tygodniowy czas pracy kierowcy?

Przepisy określają m.in. maksymalny tygodniowy czas prowadzenia pojazdu przez kierowcę.

Przyjmuje się, że w okresie rozliczeniowym nie krótszym niż 4 miesiące, kierowca może prowadzić pojazd maksymalnie 90 godzin w okresie dwutygodniowym, czyli 8 godzin dziennie. Niemniej jednak możliwe jest wydłużenie tygodniowego czasu pracy, przy założeniu, że dwutygodniowy okres pozostanie niezakłócony. Oznacza to na przykład, że kierowca może prowadzić pojazd przez 56 godzin w pierwszym tygodniu, pod warunkiem, że w drugim tygodniu będzie pracował tylko przez 34 godziny.

Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu może zostać wydłużony do maksymalnie 60 godzin, przy założeniu, że średni tygodniowy czas pracy danego kierowcy nie przekracza 48 godzin.

Co obejmuje ewidencja czasu pracy kierowcy?

Czynności objęte czasem pracy kierowcy to, jak wspomnieliśmy, wszystko, co jest związane z wykonywaniem transportu drogowego. W szczególności mowa tu o:

  • prowadzeniu pojazdu,
  • załadowywaniu i rozładowywaniu,
  • prowadzeniu nadzoru nad załadunkiem i wyładunkiem,
  • nadzorowaniu oraz pomocy osobom wsiadającym i wysiadającym,
  • czynnościach spedycyjnych,
  • codziennej obsłudze pojazdów i przyczep,
  • wszelkich pracach podejmowanych w celu wykonania zadania służbowego,
  • wszelkich czynnościach podejmowanych w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy,
  • załatwianiu niezbędnych formalności administracyjnych,
  • czynności związanych z utrzymaniem pojazdu w czystości.

Przepisy stanowią również, że do czasu pracy kierowcy wlicza się czas, w którym kierowca pozostaje w gotowości do pracy, przy czym odnosi się to wyłącznie do nieprzewidzianych sytuacji. Przykładowo oznacza to, że jeśli załadunek opóźni się, przez co kierowca nie będzie mógł wyruszyć w trasę, pracodawca ma obowiązek wypłacić mu za to wynagrodzenie.

Czego nie obejmuje czas pracy kierowcy?

Ustawa określa również, jakie czynności nie powinny być uwzględniane w ewidencji czasu pracy. Zostały one zdefiniowane w art. 7 i są to:

  • czasu dyżuru, jeżeli podczas dyżuru kierowca nie wykonywał pracy,
  • nieusprawiedliwionych postojów w czasie prowadzenia pojazdu,
  • dobowego nieprzerwanego odpoczynku,
  • przerw związanych z równoważnym systemem czasu pracy.

Czym jest równoważny system pracy?

System równoważnego czasu pracy daje pracodawcom możliwość wydłużenia dobowego wymiaru czasu pracy, pod warunkiem, że zostanie to zrekompensowane krótszym czasem pracy w innym dniu tygodnia lub też dniem wolnym od pracy. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku kierowców zawodowych nie może być on wydłużony powyżej 12 godzin.

Jaka długość odpoczynku przysługuje zawodowemu kierowcy?

Ze względu na charakter swojej pracy, zawód kierowcy ma ścisłe zasady dotyczące odpoczynku. Jak wspomniano powyżej, utrzymanie bezpieczeństwa osób na drodze ma kluczowe znaczenie, dlatego przepisy również tę materię regulują.

Długość przysługującej przerwy zależy od dobowego wymiaru czasu pracy, a mianowicie

  • 30 minut – gdy łączny dzienny czas pracy nie przekracza 9 godzin,
  • 45 minut – gdy łączny dzienny czas pracy przekracza 9 godzin.

Obowiązkowe jest odbycie 30-minutowej przerwy po 6 kolejnych godzinach pracy, co nie oznacza, że kierowca może odpocząć dopiero po upływie tego czasu lub, że musi wykorzystać całą przerwę na raz. Czas odpoczynku może być podzielony, ale na okresy nie krótsze niż 15 minut.

Ponadto każdy kierowca ma prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę i co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowo. Wyjątek stanowi tygodniowy odpoczynek skrócony, który nie może trwać mniej niż 24 godziny. Należy jednak zauważyć, że dozwolone są maksymalnie dwa takie odpoczynki z rzędu.

Jak wygląda kwestia pracy w godzinach nadliczbowych?

Zgodnie z prawem są one dozwolone tylko w dwóch sytuacjach, a mianowicie:

  • w przypadku sytuacji i zdarzeń wymagających od kierowcy podjęcia działań w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego i mienia, lub w celu usunięcia stanu zagrożenia,
  • w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy.

Ponadto przepisy stanowią, że liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 260 w roku kalendarzowym. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracodawca zawarł taką informację w regulaminie, układzie zbiorowym lub umowie o pracę.

Podsumowując

Kwestie związane z rozliczaniem czasu pracy kierowców mogą być dość skomplikowane, przy czym obowiązkiem pracodawcy jest dopilnowanie, aby przepisy regulujące to zagadnienie były skrupulatnie przestrzegane. Jeśli prowadzisz firmę transportową i nie masz pewności, czy prawidłowo wdrażasz wszystkie obowiązujące regulacje, koniecznie skontaktuj się z prawnikiem Legavi i zasięgnij porady w zakresie prawa transportowego.