Z każdym rokiem Polska staje się coraz bardziej atrakcyjnym kierunkiem dla obcokrajowców. Tylko w ubiegłym roku obywatelstwo RP otrzymało blisko 10 000 osób, co jest rekordową liczbą w historii naszego kraju. Oczywiście można się spodziewać, że liczba ta będzie rosnąć, zważając na atrakcyjność rynku Unii Europejskiej i niestabilność w innych częściach świata. Dlatego tutaj dowiesz się o procedurze uzyskania polskiego obywatelstwa.
SPIS TREŚCI:
Obywatelstwo – co musisz wiedzieć
Zanim porozmawiamy o obywatelstwie polskim, przejdźmy do podstawowych informacji na temat tego, jak uzyskać obywatelstwo jakiegokolwiek kraju. Oczywiście wszystko zależy przede wszystkim od przepisów przyjętych przez dane państwo, jednakże generalnie sposoby uzyskania obywatelstwa dzielą się na dwie kategorie:
- pierwotne,
- wtórne.
Ich nazwy mówią same za siebie, gdyż pierwotne nabycie obywatelstwa wynika z samego faktu przyjścia na świat, natomiast wtórne obejmuje nabycie obywatelstwa po swoich narodzinach.
Pierwotne nabycie obywatelstwa
Pierwotne nabycie obywatelstwa następuje przez sam fakt urodzenia i dotyczy każdej osoby na świecie. Niemniej jednak istnieją dwa odrębne systemy, które mają zastosowanie w zależności od kraju, w którym się znajdujesz. W rzeczywistości rozróżniamy
- prawo ziemi (ius soli),
- prawo krwi (ius sanguinis).
Pierwsze polega na tym, że dziecko nabywa obywatelstwo kraju, w którym się urodziło, podczas gdy w przypadku drugiego jest to obywatelstwo jednego lub obojga rodziców.
Wtórne nabycie obywatelstwa
Wtórne nabycie obywatelstwa obejmuje znacznie więcej możliwości niż nabycie pierwotne, ponieważ poszczególne kraje oferują różne sposoby uzyskania obywatelstwa. Są to:
- naturalizacja,
- urodzenie,
- reintegracja,
- repatriacja,
- prawo opcji.
To, która z nich jest możliwa w danym kraju, zależy wyłącznie od przepisów przyjętych przez rząd tego kraju. Często, nawet jeśli państwa oferują tę samą ścieżkę do obywatelstwa, taką jak np. naturalizacja, wymagania dotyczące całej procedury są zupełnie inne.
W jaki sposób można nabyć obywatelstwo polskie?
Polskie prawo przewiduje 5 głównych sposobów nabycia polskiego obywatelstwa, a są to:
- posiadanie polskiego rodzica,
- narodziny w Polsce,
- przysposobienie pełne,
- nadanie obywatelstwa polskiego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
- uznanie za obywatela polskiego.
Przejdźmy po kolei przez każdy z tych sposobów.
Posiadanie polskiego rodzica
Ten punkt jest oczywisty, ponieważ najczęstszym sposobem uzyskania polskiego obywatelstwa jest posiadanie polskiego rodzica. W naszym kraju wystarczy, aby ojciec, albo matka byli obywatelami, aby dziecko również otrzymało polskie obywatelstwo. Nie ma też znaczenia, czy urodziło się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, czy też nie, a także niezależnie czy posiada obywatelstwo innego państwa.
Narodziny w Polsce
Polskie prawo przewiduje również zasadę ius soli, obowiązującą w sytuacji, gdy na terenie RP urodzi się lub zostanie znalezione dziecko, którego rodzice są nieznani. Wówczas automatycznie otrzymuje ono polskie obywatelstwo, niezależnie od tego, z jakiego państwa pochodzą jego matka i ojciec.
Przysposobienie pełne
Pełne przysposobienie to inaczej adopcja.
Jeśli więc rodzice zdecydują się na adopcję dziecka, które nie ukończyło jeszcze 16 lat, wystarczy, że jedno z nich jest Polakiem, a otrzyma ono polskie obywatelstwo. Co więcej, w świetle prawa będzie ono cieszyło się takimi samymi przywilejami, jak gdyby zostało mu ono nadane w chwili urodzenia, niezależnie od tego, ile ma lat w momencie adopcji.
Nadanie obywatelstwa polskiego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Prezydent RP ma przywilej nadawania obywatelstwa polskiego cudzoziemcom i nie ma w tym zakresie praktycznie żadnych ograniczeń (zawsze jednak dzieje się to na wniosek danej osoby).
Jeśli w ten sposób nada obywatelstwo dwojgu rodzicom, to ich dzieci również automatycznie stają się Polakami. Jeśli natomiast dotyczy to tylko jednego rodzica, to odnosi się to wyłącznie do dziecka pozostającego pod jego wyłączną opieką (lub za formalną zgodą drugiego rodzica).
Należy również zaznaczyć, że dzieci powyżej 16 roku życia muszą same wyrazić zgodę na nadanie im obywatelstwa, więc nie dzieje się to automatycznie, jak w przypadku małoletnich.
Uznanie za obywatela polskiego
Uznanie za obywatela polskiego odbywa się w ramach postępowania administracyjnego i dotyczy osób, które już od dłuższego czasu zamieszkują w Polsce i spełniają określone warunki:
- posiadają odpowiednie zezwolenia na pobyt,
- zintegrowali się ze społeczeństwem polskim,
- znają język Polski na poziomie B1,
- mają zapewnione mieszkanie oraz źródło utrzymania,
- respektują polski porządek prawny oraz nie stanowią zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa.
Jak długo trzeba mieszkać w Polsce, aby ubiegać się o uznanie za obywatela polskiego?
Art. 30 Ustawy o obywatelstwie polskim ściśle określa, kto może ubiegać się o obywatelstwo naszego kraju. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji, niemniej jednak, zgodnie z przepisami, za Polaka można uznać:
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który:
- pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub
nie posiada żadnego obywatelstwa;
- pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej;
- małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
- małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który spełnia łącznie następujące warunki:
- posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawo stałego pobytu,
- posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od roku na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem lub posiadaną Kartą Polaka.
Czym się różni uznanie za obywatela polskiego od nadania obywatelstwa polskiego?
Kluczowa różnica między nadaniem obywatelstwa a uznaniem za obywatela polega na tym, że to pierwsze może być dokonane wyłącznie przez Prezydenta RP, podczas gdy to drugie jest dokonywane w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez wojewodę. W konsekwencji, od decyzji o nadaniu obywatelstwa nie można się odwołać (gdyż postanowienie prezydenta jest ostateczne), podczas gdy od decyzji o uznaniu za obywatela można. Ponadto, aby prezydent nadał komuś obywatelstwo, nie jest konieczne spełnienie praktycznie żadnych warunków natury formalnej, podczas gdy w przypadku uznania, jak wspomnieliśmy powyżej, jest ich cały szereg.
Podsumowując
Każdego roku coraz więcej osób ubiega się o polskie obywatelstwo. Wraz ze zmieniającymi się warunkami życia w innych krajach, nasza ojczyzna stała się popularnym kierunkiem dla wielu emigrantów. Jeśli znasz kogoś, kto chce przejść przez tę procedurę lub sam zamierzasz wkrótce stać się obywatelem Polski, koniecznie przeczytaj ten artykuł. Ponadto, w razie jakichkolwiek wątpliwości, skontaktuj się z jednym z radców prawnych dostępnych na Legavi, aby uzyskać opinię eksperta.