Podatek VAT jest jednym z najczęściej odprowadzanych podatków, a pobiera się go na każdym etapie obrotu towarami lub usługami. Do jego rozliczania zobligowani są przedsiębiorcy, przy czym istnieje szereg wyłączeń, które pozwalają na uzyskanie zwolnienia z tego obowiązku.

Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się, w jakich przypadkach przysługuje zwolnienie z VAT.

Kiedy przysługuje zwolnienie z VAT?

Podatek VAT reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z jej brzmieniem, przedsiębiorcy mogą zostać zwolnieni z obowiązku zapłaty w określonych sytuacjach, np. gdy nie przekroczą określonego rocznego limitu obrotów, prowadzą określony rodzaj działalności lub sprzedają określone towary.Zwolnienia z VAT dzielą się na podmiotowe i przedmiotowe.

Przedmiotowe zwolnienie z VAT

Przedmiotowe zwolnienie z VAT uzależnione jest od rodzaju prowadzonej działalności, a nie od wysokości rocznego przychodu. Jego warunki reguluje art. 43 ustawy o VAT, zgodnie z którym z obowiązku podatkowego zwolnione są:

  • osoby świadczące usługi medyczne (lekarze, dentyści, pielęgniarki, położne, psycholodzy),
  • osoby świadczące usługi edukacyjne (nauczyciele prowadzący prywatne zajęcia na poziomie przedszkolnym, podstawowym, średnim i wyższym; nauczyciele języków obcych),
  • osoby świadczące usługi finansowe (zarządzanie funduszami inwestycyjnymi; usługi ubezpieczeniowe; udzielanie poręczeń, gwarancji i innych zabezpieczeń transakcji; udzielanie kredytów i pożyczek z wykorzystaniem instrumentów finansowych).

Działalności inne niż wymienione powyżej nie są objęte zwolnieniem z VAT.

Podmiotowe zwolnienie z VAT

Podmiotowe zwolnienie z VAT nie jest uzależnione od rodzaju oferowanych usług, ale od wysokości przychodów osiągniętych w poprzednim roku. Przepisy przewidują bowiem, że przedsiębiorca nie ma obowiązku uiszczania opłaty na rzecz fiskusa, jeśli jego obroty nie przekroczą 200 tys. zł. Należy jednak pamiętać, że próg ten nie ma zastosowania w przypadku:

  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
  • sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju,
  • sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,
  • sprzedaży towarów i usług zwolnionych z VAT (z wyjątkami wskazanymi w treści ustawy),
  • sprzedaży towarów zaliczanych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Jeżeli obrót przedsiębiorcy przekroczy 200 tys. zł, powinien on niezwłocznie zarejestrować się jako podatnik VAT. Najlepiej zrobić to jeszcze przed dniem utraty prawa do zwolnienia podatkowego lub przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży opodatkowanej.

Co jeśli otworzymy działalność gospodarczą w ciągu roku?

Wśród niedoświadczonych przedsiębiorców powszechne jest błędne przekonanie, że niezależnie od tego, czy rozpoczęli działalność na początku, czy w połowie roku, zawsze są zwolnieni z podatku VAT, o ile tylko ich przychody nie przekroczyły 200 tyś. zł w poprzednim roku.

Należy jednak pamiętać, że owszem zwolnienie z VAT przysługuje także w przypadku otwarcia działalności w trakcie roku, ale tylko pod warunkiem, że łączna wartość sprzedaży nie przekroczy 200 tys. zł w stosunku do liczby dni sprzedaży. Oznacza to, że najpierw należy obliczyć liczbę dni do końca roku od dnia otwarcia działalności, pomnożyć ją przez 200.000, a następnie podzielić wynik przez łączną liczbę dni w roku. Wynikiem takiego działania jest obowiązujący limit przychodów, powyżej którego należy zarejestrować się jako podatnik VAT.

Kiedy nie obowiązuje podmiotowe zwolnienie z VAT?

Choć prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT jest jednym z najczęściej wykorzystywanych przez przedsiębiorców, to ustawa zawiera również liczne wyjątki, które powodują, że dana działalność podlega opodatkowaniu, nawet jeśli jej przychody nie przekraczają 200 tys. zł. W celu zapoznania się ze wszystkimi tymi wyłączeniami należy odnieść się bezpośrednio do treści ustawy, jednakże najważniejsze z nich odnoszą się do rodzaju oferowanych usług lub sprzedawanych towarów i dotyczą na przykład:

  • towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych, które nie są nowe i na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane do środków trwałych podlegających amortyzacji),
  • gruntów budowlanych,
  • nowych środków transportu,
  • kosmetyków i środków higieny osobistej sprzedawanych przez Internet,
  • części do pojazdów silnikowych w handlu hurtowym i detalicznym
  • usług prawnych,
  • usług doradczych,
  • usług jubilerskich.

To jednak tylko niektóre z wymienionych w przepisach kategorii. W celu ustalenia, czy na pewno podlegasz podmiotowemu zwolnieniu podatkowemu, zalecamy dokładne zapoznanie się z ustawą i jej załącznikami lub skonsultowanie się ze specjalistą ds. prawa podatkowego.

Podstawy prawne

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług