Obowiązek alimentacyjny nakładany jest zazwyczaj na rodziców, gdyż to ich podstawowym zadaniem jest zapewnienie dzieciom środków utrzymania, a w razie potrzeby także wychowania. Mało kto jednak wie, że w przypadku orzeczenia rozwodu sąd może również zasądzić alimenty na żonę lub męża.
SPIS TREŚCI:
W tym artykule dowiesz się, w jakich sytuacjach Twój były małżonek może ubiegać się o alimenty.
Komu należą się alimenty?
Alimenty to świadczenie mające na celu zapewnienie wsparcia członkom rodziny, którzy znajdują się w niedostatku. Często są automatycznie kojarzone z rozwodem, w którym biorą udział także małoletnie dzieci, co wynika to z faktu, że rodzic, z którym syn lub córka nie mieszkają, jest zwykle obciążany właśnie obowiązkiem alimentacyjnym. Niemniej jednak, prawo przewiduje również inne sytuacje, w których możliwe jest ubieganie się o tego typu wsparcie finansowe.
Obowiązek alimentacyjny może bowiem dotyczyć rodzeństwa, dziadków, a nawet macochy lub ojczyma. Ponadto kodeks stanowi, że w niektórych przypadkach byli małżonkowie również mogą domagać się świadczeń alimentacyjnych. Przykładowo, mąż który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego może być zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz swojej żony.
Kiedy należą się alimenty względem byłego małżonka?
Oczywiście nie w każdej sprawie rozwodowej możliwe jest dochodzenie alimentów. Kodeks rodzinny i opiekuńczy precyzyjnie określa przesłanki uprawniające byłego męża lub żonę do takiego świadczenia.
Przede wszystkim warto podkreślić, że małżonkowie mogą żądać alimentów zarówno przy rozwodzie bez orzekania o winie, jak i w sytuacji, gdy sąd wskazał winnego rozpadu małżeństwa. W pierwszym przypadku, świadczenie może zostać zasądzone tylko na rzecz strony, która znalazła się w niedostatku. Z kolei w drugim, zależy to od tego, czy wina leży wyłącznie po jednej ze stron, czy też po obu. O ile bowiem o alimenty wystąpi małżonek niewinny, może się on ubiegać o to świadczenie, jeżeli rozstanie spowodowało dla niego istotne pogorszenie sytuacji materialnej. Z kolei w momencie, gdy oboje małżonkowie ponoszą winę za rozpad małżeństwa, punktem wyjścia ponownie będzie niedostatek.
Jaki jest zakres alimentów na byłego małżonka?
Podobnie jak w przypadku alimentów na dziecko, kodeks nie określa ani minimalnej, ani maksymalnej kwoty alimentów na małżonka. Zamiast tego prawo przewiduje, że wysokość świadczenia powinna być dopasowana do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Warto przy tym podkreślić, że nie ma ani przepisu, ani orzeczenia, które stanowiłyby, że małżonek rozwiedziony musi żyć na tym samym poziomie, co jego były partner (jak ma to miejsce np. w przypadku zobowiązań alimentacyjnych na rzecz małoletnich dzieci). Co do zasady powinien on jednak mieć możliwość życia w dostatku, o ile nie powoduje to nadmiernych trudności dla zobowiązanego do alimentacji.
Do kiedy należy płacić alimenty na byłą żonę?
Kwestia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego może być dość skomplikowana, zwłaszcza gdy jest on nakładany w stosunku do pełnoletnich dzieci. Na szczęście, w przypadku alimentów na rzecz drugiego małżonka, przepisy kodeksu regulują to zagadnienie w sposób bardziej szczegółowy.
Co do zasady, obowiązek płacenia alimentów na byłego męża lub żonę wygasa z dniem zawarcia przez nich nowego związku małżeńskiego. Jeżeli jednak zostały one zasądzone na rzecz osoby, który nie została uznana za winną rozpadu pożycia małżeńskiego, świadczenie to jest mu należne przez 5 lat od daty prawomocności wyroku rozwodowego. Wyjątkiem jest sytuacja, w której sąd sam zdecydował o przedłużeniu tego okresu.
Należy również pamiętać, że niezależnie od tego, czy chodzi o alimenty na żonę, czy też alimenty na dziecko, obowiązek alimentacyjny wygasa, jeżeli powoduje nadmierny uszczerbek lub jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.
Co grozi za niepłacenie alimentów na żonę?
Niewywiązywanie się z obowiązku płacenia alimentów jest niezgodne z prawem, niezależnie od tego, czy został on nałożony na rzecz dzieci, czy byłego małżonka. Niealimentacja stanowi bowiem przestępstwo w rozumieniu Kodeksu karnego i może skutkować karą grzywny, a nawet pozbawieniem wolności do lat dwóch. Ponadto, na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, możliwe jest również zastosowanie sankcji odebrania prawa jazdy.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
