W Polsce istnieją dwa rodzaje rozwodów, a mianowicie rozwód z orzekaniem o winie oraz rozwód bez orzekania o winie. W pierwszym przypadku, sąd orzekający o rozwodzie wskazuje również stronę winną rozpadu małżeństwa, co zazwyczaj wiąże się z długotrwałym procesem i koniecznością przeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego.
SPIS TREŚCI:
W tym artykule dowiesz się dlaczego pary decydują się na rozwód z orzeczeniem o winie, co on daje, i jakie są jego konsekwencje prawne.
Na czym polega rozwód z orzeczeniem o winie?
Rozwód z orzeczeniem o winie polega na przeprowadzeniu postępowania rozwodowego, w toku którego sąd nie tylko orzecze o rozwodzie, ale także wskaże małżonka winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Wiąże się to z koniecznością przedstawienia stosownego materiału dowodowego, który faktycznie będzie świadczył o przewinieniach strony pozwanej.
Należy przy tym pamiętać, że dociekanie wskazania winy małżonka nie jest jednoznaczne z tym, ze sąd faktycznie orzeknie w ten sposób. Możliwe jest bowiem, że przedstawiony przez obie strony materiał dowodowy będzie świadczył o innym stanie faktycznym.
Jaka jest alternatywa do rozwodu z orzeczeniem o winie?
Alternatywą do rozwodu z orzeczeniem o winie jest rozwód bez orzekania o winie, zwany również rozwodem polubownym.
Zgodnie bowiem treścią Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w każdym postępowaniu rozwodowym, sąd orzeka, czy i który małżonek ponosi winę za trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Jednakże na zgodne żądanie małżonków, dopuszczalne jest, aby sąd zaniechał orzekania w tej kwestii. W takim wypadku, przepisy stanowią, że następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Jeżeli chodzi o sam przebieg procesu rozwodowego, polubowna droga jest zwykle znacznie krótsza, a co za tym idzie, mniej kosztowna.
Jakie mogą być przyczyny rozwodu z orzekaniem o winie?
Warto zaznaczyć, że w procesie rozwodowym, orzeczenie winy może nastąpić w 3 wariantach:
- rozwód z wyłącznej winy żony,
- rozwód z wyłącznej winy męża,
- rozwód z winy obu stron.
Ubieganie się o wskazanie jednego z małżonków jako wyłącznie odpowiedzialnego za rozkład pożycia małżeńskiego jest niezwykle trudne i wymaga udowodnienia istnienia bardzo silnych przesłanek świadczących o tym, że dany małżonek faktycznie ponosi całkowitą odpowiedzialność za rozkład pożycia małżeńskiego. Najczęściej ma to miejsce, gdy powodem rozstania było jedne z poniższych:
- zdrada małżeńska,
- zaniedbanie rodziny,
- niewywiązywanie się z obowiązków małżeńskich,
- przemoc psychiczna lub fizyczna,
- uzależnienie.
Niemniej jednak, lista przyczyn uzasadniających konieczność orzeczenia rozwodu z orzeczeniem o winie nie jest zamknięta. Możliwe jest bowiem zaistnienie szeregu różnych okoliczności, obarczających odpowiedzialnością wyłącznie jedną ze stron. Należy mieć przy tym na uwadze, że udowodnienie tego przed sądem może być nie lada wyzwaniem, a jeśli drugiemu małżonkowi uda się wykazać, że strona powodowa również przyczyniła się do rozpadu małżeństwa (nawet w znacznie mniejszym stopniu), to istnieje duża szansa, że sąd orzeknie rozwód z winy obu stron.
Co daje rozwód z orzeczeniem o winie małżonka?
Rozwód z orzekaniem o winie jest z reguły odradzany przez prawników, gdyż jego wady często przeważają nad zaletami. Warto bowiem zauważyć, że sprawa rozwodowa, w której małżonkowie domagają się orzeczenia o winie, jest zazwyczaj bardzo czasochłonna i wyczerpująca zarówno pod względem finansowym, jak i emocjonalnym. Ponadto, nigdy nie ma pewności, że sąd faktycznie wskaże pozwanego partnera jako stronę winną rozpadu małżeństwa, a więc tak naprawdę nie wiadomo, czy w wyniku całego włożonego w nią wysiłku, pożądany rezultat zostanie w ogóle osiągnięty.
Z kolei w przypadku rozwodu bez orzekania o winie zdarzają się nawet sytuacje, w których sprawa zostaje rozstrzygnięta już na pierwszej rozprawie sądowej, oszczędzając tym samym małżonkom lat żmudnego postępowania.
Tak naprawdę wskazanie w wyroku rozwodowym wyłącznej winy jednego z małżonków jest zalecane głównie w sytuacji, gdy powód domaga się zasądzenia alimentów. Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, strona uznana za niewinną ma prawo żądać alimentów, jeżeli wskutek rozwodu nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej. Natomiast w przypadku orzeczenia rozwodu z winy obu stron, czy też rozwodu polubownego, przesłanka ta występuje w niedostatku.
Jakie są konsekwencje rozwodu z orzeczeniem winy?
Poza kwestią alimentów, małżonkowie często zastanawiają się, czy rozwód z orzeczeniem o winie wpływa na sprawy takie jak podział majątku wspólnego czy wykonywanie władzy rodzicielskiej. Są to bowiem bardzo istotne elementy rozkładu pożycia, które co do zasady rozstrzygane są przez sąd w wyniku postępowania rozwodowego lub po jego zakończeniu. Warto zatem przeanalizować, czy wskazanie jednej ze stron jako wyłącznie winnej może je w jakikolwiek sposób determinować.
Rozwód z orzeczeniem o winie a władza rodzicielska
Osoby uznane za winne rozpadu małżeństwa niejednokrotnie obawiają się, że wpłynie to negatywnie na ich zdolność do sprawowania opieki nad dziećmi. W końcu jeśli partnerzy mają małoletnie dzieci, kwestia sprawowania władzy rodzicielskiej również zostanie rozstrzygnięta podczas postępowania rozwodowego.
Warto jednak pamiętać, że niezależnie od tego, czy mąż lub żona zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za separację, nie wpłynie to na ich zdolność do utrzymywania kontaktów z dziećmi lub sprawowania nad nimi opieki. Orzekając o wykonywaniu władzy nad małoletnimi, sąd ma na uwadze przede wszystkim ich dobro, a bycie winnym rozwodu wcale nie świadczy o tym, jakim ktoś jest ojcem lub matką.
Rozwód z orzeczeniem o winie a obowiązek alimentacyjny względem dzieci
Podobnie jak w przypadku wykonywania władzy rodzicielskiej, kwestia winy nie wpływa na obowiązek alimentacyjny. Kodeks wyraźnie stanowi bowiem, że każdy z rodziców zobowiązany jest do finansowego wspierania swoich małoletnich dzieci poprzez zapewnienie im środków utrzymania, a także wychowania. Zakres tego obowiązku nie zależy jednak od tego, w jakim stopniu przyczynili się oni do rozpadu małżeństwa, lecz od tego, jakie są ich możliwości zarobkowe i majątkowe, a także od usprawiedliwionych potrzeb syna lub córki.
Rozwód z orzeczeniem o winie a podział majątku
Wbrew powszechnemu przekonaniu, orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków nie wpływa na podział majątku wspólnego. Należy zauważyć, że o ile partnerzy nie podpisali intercyzy przed lub w trakcie trwania małżeństwa, zgodnie z przepisami kodeksu, z dniem ślubu powstaje między nimi ustawowa wspólność majątkowa, która obejmuje cały majątek nabyty przez nich od tego momentu.
Wspólność ta ustaje jednak wraz z rozwiązaniem małżeństwa, co wiąże się z koniecznością dokonania podziału zgromadzonego majątku. Niezależnie jednak od tego, kto został uznany za winnego w wyroku rozwodowym, prawo do jego składników przysługuje zarówno mężowi, jak i żonie.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
