Procedura rozwodowa w Polsce potrafi być naprawdę skomplikowana, a osoby, które się na nią decydują, często nie wiedzą od czego w ogóle powinny zacząć. Pierwszym krokiem do wystąpienia o orzeczenie rozwodu jest zawsze pozew rozwodowy, jednak zarówno jego sporządzenie, jak i wzięcie udziału w dalszym postępowaniu wymaga odpowiedniego przygotowania.
SPIS TREŚCI:
Z niniejszego artykułu dowiesz się, jak krok po kroku przebiega sprawa rozwodowa w naszym kraju.
Jak wziąć rozwód w Polsce?
Rozwód w Polsce orzekany jest przez sąd, a to oznacza konieczność przeprowadzenia postępowania rozwodowego, w trakcie którego rozstrzygane będą takie kwestie jak wykonywanie władzy rodzicielskiej, podział majątku wspólnego, nałożenie obowiązku alimentacyjnego czy wskazanie winnego rozkładu pożycia.
Warto tu zauważyć, że sąd może przy tym uwzględnić pisemne porozumienia małżonków w tych kwestiach (o ile udało im się takowe sporządzić) oraz, na ich wspólny wniosek, odstąpić od wskazania strony winnej rozwodu. Ponadto prawdopodobnie wpłynie to pozytywnie na czas trwania całego postępowania, o czym więcej powiemy poniżej.
Postępowanie rozwodowe krok po kroku
Bardzo często osoby planujące rozwód są przerażone potencjalnym męczącym postępowaniem rozwodowym, które może ciągnąć się miesiącami, a nawet latami. Nie zawsze musi tak jednak być.
Prawda jest taka, że faktycznie sprawy rozwodowe bardzo często się przedłużają, zwłaszcza jeśli relacje małżonków w momencie rozstania są trudne i nie są oni w stanie dojść do porozumienia w wielu kwestiach. Wpływ na to ma jednak cały szereg czynników, takich jak to, czy mają małoletnie dzieci, czy jedno z nich domaga się alimentów, czy istniała między nimi wspólność ustawowa. Ostatecznie, jeśli są oni w stanie samodzielnie wypracować konsensus co do ważnych aspektów rozkładu pożycia małżeńskiego i nie wymagają wskazania winnego przez sąd, postępowanie rozwodowe będzie znacznie szybsze niż może się wydawać.
Aby jednak lepiej zrozumieć, na czym dokładnie polega sprawa rozwodowa, poniżej przedstawiamy krok po kroku, jak zazwyczaj przebiega proces rozpadu małżeństwa w Polsce:
- Konsultacja z prawnikiem i sporządzenie pozwu o rozwód,
- Złożenie pozwu o rozwód we właściwym sądzie okręgowym,
- Wyznaczenie daty rozprawy rozwodowej przez sąd,
- Rozprawa rozwodowa i postępowanie dowodowe,
- Ogłoszenie wyroku rozwodowego.
Dodatkowo przygotowaliśmy szczegółowe wyjaśnienie każdego z tych kroków.
Krok pierwszy – konsultacja z prawnikiem
Teoretycznie pierwszym krokiem do uzyskania rozwodu jest złożenie pozwu rozwodowego, niemniej jednak zanim to nastąpi, warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem. Jest to ważne, ponieważ po zapoznaniu się ze stanem faktycznym będzie on w stanie pomóc w ustaleniu, czy rzeczywiście zaistniały przesłanki świadczące o tym, że nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, co jest warunkiem koniecznym do uzyskania wyroku rozwodowego.
Należy bowiem pamiętać, że sąd nie ma obowiązku przychylać się do woli partnerów dążących do zakończenia ich formalnego związku. Jeżeli w jego ocenie decyzja o rozstaniu zostanie podjęta zbyt pochopnie (bo np. pomiędzy małżonkami nadal będą istniały więzi duchowe, gospodarcze lub fizyczne), albo też rozłąka będzie miała potencjalnie negatywne konsekwencje dla małoletnich dzieci lub będzie niezgodna z zasadami współżycia społecznego, wówczas ma on prawo odmówić wydania wyroku rozwodowego.
Krok drugi – pozew o rozwód
Wszczęcie procedury rozwodowej następuje po złożeniu pozwu rozwodowego. Dokonać tego może zarówno strona powodowa, jak i jej pełnomocnik.
Z kolei jeśli chodzi o właściwą instytucję, do której wnoszony ma być pozew, to co do zasady jest nią sąd okręgowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania małżonków, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze zamieszkuje lub ma miejsce zwykłego pobytu.
Co powinno być zawarte w pozwie rozwodowym?
Treść pozwu rozwodowego jest w dużej mierze uzależniona od sytuacji pomiędzy partnerami i ich oczekiwań względem sądu (tj. czy konieczne jest np. orzekanie o winie, czy któreś z małżonków domaga się alimentów lub czy posiadają małoletnie dzieci). Niemniej jednak, jako że jest to pismo procesowe, Kodeks postępowania cywilnego określa pewne elementy, które muszą się w nim znaleźć, aby spełniał wymogi formalne i w ogóle został przyjęty przez sąd. Zalicza się do nich:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowany,
- imiona i nazwiska stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
- oznaczenie rodzaju pisma,
- osnowę wniosku lub oświadczenia,
- fakty, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów,
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
- wymienienie załączników.
Obowiązkowymi dokumentami do załączenia są akt małżeństwa, a w przypadku posiadania przez małżonków małoletnich dzieci także akty ich urodzenia. Ponadto, pozew powinien zawierać precyzyjnie określone żądanie, wskazanie terminu wymagalności roszczenia oraz wskazanie okoliczności faktycznych, na których jest ono oparte. Co więcej, sąd powinien również otrzymać informację o tym, czy strony podjęły wcześniej próbę mediacji i jakie były jej rezultaty.
Prawidłowe sporządzenie pozwu w sprawie rozwodowej jest kluczowe, gdyż w przeciwnym razie sąd może wezwać do jego uzupełnienia lub zwrócić go w całości, co znacznie wydłuży cały proces.
Krok trzeci – wyznaczenie terminu rozprawy rozwodowej
Po złożeniu pozwu, kopia zostanie również wysłana do strony pozwanej, która zostanie następnie wezwana do złożenia odpowiedzi w wyznaczonym terminie nie krótszym niż dwa tygodnie. Z chwilą jego upływu co do zasady ogłoszona jest data posiedzenia przygotowawczego, jednakże jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że nie przyczyni się to do szybszego jej rozpoznania, możliwe jest nadanie jej innego właściwego biegu, w szczególności skierowanie jej do rozpoznania na rozprawie.
Pierwsza rozprawa zazwyczaj odbywa się w ciągu kilku miesięcy od złożenia pozwu rozwodowego. Wszystko zależy jednak od tego, ile spraw dany sąd ma do rozpatrzenia.
Krok czwarty – rozprawa rozwodowa
Przebieg i czas trwania rozprawy rozwodowej jest całkowicie uzależniony od żądań małżonków.
Na początku zawsze są oni pytani o swoje stanowiska i o to, czy ich decyzja o rozwodzie jest ostateczna. W zależności od udzielonych odpowiedzi, postępowanie rozwodowe może zakończyć się już na pierwszym posiedzeniu. Wynika to z faktu, że jeśli mąż i żona są zgodni we wszystkich kwestiach i nie mają wspólnych dzieci, nie ma potrzeby przeprowadzania długotrwałego postępowania dowodowego. Niestety, w innych przypadkach, jeżeli sytuacja jest bardziej skomplikowana i strony muszą rozstrzygnąć takie kwestie jak wskazanie winnego, alimenty czy sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, uzyskanie wyroku rozwodowego może zająć nawet kilka lat.
Krok piąty – wyrok rozwodowy
Postępowanie rozwodowe kończy się z chwilą orzeczenia rozwodu przez sąd i odczytania wyroku na posiedzeniu jawnym. Stronom przysługuje oczywiście prawo do wniesienia apelacji, na co mają 14 dni od otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem. Należy jednak zaznaczyć, że do wydania tego uzasadnienia konieczne jest złożenie stosownego wniosku, za który obowiązuje opłata sądowa w wysokości 100 zł.
Jeżeli żadna ze stron nie złoży apelacji, wyrok rozwodowy oficjalnie staje się prawomocny.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
