Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Co do zasady oznacza to pracę powyżej 8 godzin na dobę i powyżej 40 godzin tygodniowo, chyba że pracownik jest zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy.
Co ważne, prawo pracy stanowi, że praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w dwóch przypadkach:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Należy jednak pamiętać, że nawet w przypadku wystąpienia wyżej wymienionych okoliczności, liczba godzin pracy nadliczbowej nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. Wyjątkiem od tego ograniczenia jest sytuacja, w której pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustanowienia regulaminu pracy. Wówczas może on ustalić inną liczbę godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę.
Niemniej jednak czas pracy danego pracownika (łącznie z godzinami nadliczbowymi) nie może przekroczyć 48 godzin tygodniowo.
Rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych
Niezależnie od przyczyny, pracownikowi zawsze przysługuje normalne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy w nadgodzinach. Dodatkowo, w ramach rekompensaty, może on oczekiwać:
- 100% normalnego wynagrodzenia – jeśli nadgodziny przypadały w noce, niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, a także w dni wolne od pracy udzielone pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub święto.
- 50% normalnego wynagrodzenia – jeśli nadgodziny wypadły w jakimkolwiek innym dniu niż wymienione powyżej,
- czasu wolnego od pracy.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
