Gdy sąd orzeknie o całkowitym ubezwłasnowolnieniu danej osoby, konieczne jest wyznaczenie dla niej opiekuna, który będzie właściwie prowadził jej sprawy i dbał o jej dobro. Rola ta wiąże się z szerokim zakresem obowiązków i ogromną odpowiedzialnością. Z niniejszego artykułu dowiesz się, jakie dokładnie zadania czekają na opiekuna prawnego osoby pozbawionej zdolności do czynności prawnych.
SPIS TREŚCI:
Jakie są podstawowe obowiązki opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej?
Podstawowym zadaniem opiekuna prawnego jest sprawowanie pieczy nad osobą ubezwłasnowolnioną i jej majątkiem oraz, co do zasady, reprezentowanie jej przy dokonywaniu czynności prawnych i składaniu oświadczeń woli. Ponadto, zgodnie z przepisami prawa, jest on zobowiązany czynić to z należytą starannością i dbałością zarówno o dobro pozostającego pod opieką, jak i o interes społeczny. Aby to zagwarantować, jego działania podlegają nadzorowi sądu opiekuńczego.
Jeśli chodzi o przykłady zadań opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej, obejmują one m.in.:
- wyrażanie pisemnej zgody na zabiegi medyczne,
- zaciąganie zobowiązań finansowych,
- przyjęcie bądź odrzucenie spadku,
- umieszczenie w domu opieki.
Należy również pamiętać, że oprócz decydowania o wszystkich najistotniejszych sprawach, opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej ma również obowiązek dbać o jej dobro na co dzień, troszcząc się na przykład o to, aby miała ona środki do życia i nie stanowiła zagrożenia dla siebie lub innych. Może to polegać na załatwianiu za nią codziennych zadań, takich jak zakupy czy wizyty lekarskie, lub zapewnieniu jej odpowiedniej opieki, na przykład poprzez umieszczenie jej w specjalistycznej placówce, takiej jak dom opieki, czy ośrodek leczenia alkoholizmu, w przypadku ubezwłasnowolnienia alkoholika.
Jakie obowiązki ma opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej wobec sądu opiekuńczego?
Jak już wspomnieliśmy, sąd opiekuńczy sprawuje nadzór nad osobą, której powierzono opiekę nad ubezwłasnowolnionym. Co za tym idzie, na opiekunie spoczywają pewne obowiązki względem tego organu, z których musi się on wywiązać, aby należycie pełnić swoją rolę.
Po pierwsze, niezwłocznie po objęciu opieki opiekun obowiązany jest sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedłożyć go sądowi opiekuńczemu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której sąd sam postanowi o zniesieniu tej konieczności, ze względu na fakt, że majątek będzie niejasny. Ponadto, sąd może nakazać opiekunowi złożenie do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do osoby ubezwłasnowolnionej.
Opiekun jest również zobowiązany do składania sprawozdań ze sprawowanej opieki w terminach określonych przez sąd, ale nie rzadziej jednak niż raz w roku. Załącznikiem do nich powinny być rozliczenia z zarządu majątkiem ubezwłasnowolnionego, przy czym jeżeli dochody z tego majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania, możliwe jest zwolnienie z obowiązku przedstawiania szczegółowych rachunków. W razie natomiast gdyby pojawiły się jakiekolwiek wątpliwości, sąd może zawsze zażądać od opiekuna złożenia stosownych wyjaśnień.
Czy opiekun prawny otrzymuje wynagrodzenie?
Zakres obowiązków opiekuna prawnego jest szeroki, a co za tym idzie, ich prawidłowe wypełnianie będzie wymagało od niego poświęcenia sporej ilości czasu. W konsekwencji może to mieć duży wpływ na jego życie rodzinne i zawodowe. Naturalne jest zatem pytanie o możliwą rekompensatę za jego pracę.
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego za sprawowanie opieki przysługuje stosowne wynagrodzenie okresowe lub jednorazowe. Warunkiem jego otrzymania jest jednak należyte wykonywanie powierzonej funkcji, bowiem w przypadku stwierdzenia przez sąd, że nakład pracy opiekuna jest nieznaczny albo że sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem przez niego obowiązków rodziny zastępczej lub czyni zadość zasadom współżycia społecznego, osoba ta nie otrzyma żadnych pieniędzy.
Kto finansuje wynagrodzenie opiekuna prawnego?
Co do zasady wynagrodzenie opiekuna wypłacane jest z majątku osoby ubezwłasnowolnionej. Jeśli jednak nie posiada ona wystarczającej ilości funduszy, wykorzystywane są w tym celu środki publiczne. Ponadto opiekun prawny może żądać zwrotu nakładów i wydatków związanych z wykonywaniem przez niego obowiązków. Roszczenie to przedawnia się jednak po upływie trzech lat od ustania opieki.
Kto może zostać opiekunem osoby ubezwłasnowolnionej?
Osoba wyznaczona na opiekuna prawnego musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. W przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego funkcję tę pełni zazwyczaj małżonek. Jeśli go nie ma, to opiekunem prawnym zostaje rodzic osoby ubezwłasnowolnionej lub jej inny bliski krewny. Możliwe jest również, że sąd opiekuńczy zwróci się do właściwej jednostki pomocy społecznej lub organizacji społecznej o wskazanie odpowiedniego kandydata. Istotnym warunkiem jest jednak to, aby nic nie wskazywało na to, że dana osoba ta nie będzie działać na korzyść ubezwłasnowolnionego.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
