Obecnie wiele osób rezygnuje z zawarcia związku małżeńskiego, co sprawia, że inne formy wspólnego pożycia stają się coraz bardziej popularne. Pary rozważają różne opcje, takie jak związek partnerski lub konkubinat. Ponadto w ostatnich latach rośnie liczba osób decydujących się na związek kohabitacyjny. Ale co to dokładnie jest i jakie ma konsekwencje prawne? Wszystkiego dowiesz się z tego artykułu.
SPIS TREŚCI:
Związek kohabitacyjny – definicja
Kohabitacja oznacza dosłowne wspólne zamieszkiwanie, podczas gdy związek kohabitacyjny najczęściej odnosi się do partnerów, którzy są w nieformalnym związku, a jednocześnie mieszkają razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i utrzymują stosunki seksualne.
Jaka jest różnica między związkiem kohabitacyjnym a konkubinatem?
Definicja kohabitacji bierze się z faktu, że wyraz ten pochodzi od łacińskich słów „co” i „habitāre”, oznaczających odpowiednio „razem” i „mieszkać”. Warto o tym pamiętać, ponieważ bardzo często ludzie zastanawiają się nad różnicą między tym terminem a konkubinatem, która tkwi właśnie w tym szczególe.
O ile bowiem pojęcia te są do siebie bardzo podobne i oba są używane w odniesieniu do nieuregulowanej stałej wspólnoty życiowej między dwiema osobami, to jednak w przypadku konkubinatu osoby te nie muszą mieszkać razem. Tym samym termin ten jest szerszy.
Jednocześnie warto zauważyć, że z prawnego punktu widzenia nie ma różnicy, którego z nich użyjemy, gdyż żadne z tych pojęć nie zostało zdefiniowane w przepisach. W związku z tym używanie ich zamiennie jest jak najbardziej dopuszczalne.
Co odróżnia związki kohabitacyjne od związków partnerskich?
Podstawową różnicą między związkami kohabitacyjnymi a związkami partnerskimi jest stopień ich sformalizowania.
W przeciwieństwie do nieformalnych związków kohabitacyjnych i konkubinatu, związki partnerskie są co do zasady rejestrowane, a tym samym uznawane przez prawo. W rezultacie osoby w nich pozostające mogą korzystać z wielu przywilejów identycznych z tymi, którymi cieszą się pary małżeńskie. Przykładowo, w niektórych krajach partnerom przysługuje prawo do wspólnej adopcji lub wspólnego rozliczenia podatku dochodowego. Dokładny zakres uprawnień zależy jednak od konkretnej jurysdykcji, podobnie jak to, czy obejmują one wyłącznie pary składające się z mężczyzny i kobiety, czy także pary jednopłciowe.
W Polsce zawarcie formalnego związku partnerskiego jest w tym momencie niemożliwe i jest to jeden z pięciu krajów UE, który prawnie nie uznaje tej formy wspólnego pożycia. Z kolei w państwach takich jak Hiszpania, Francja czy Belgia jest to powszechnie uznawana alternatywa wobec małżeństwa.
Czy związek kohabitacyjny jest uregulowany przez polskie prawo?
Jak już wspomnieliśmy, ani związek kohabitacyjny, ani konkubinat, nie są zdefiniowane w przepisach prawa, a co za tym idzie, nie są uznawane jako związki formalne i nie niosą ze sobą żadnych konsekwencji prawnych, jak to jest np. w przypadku małżeństwa.
Oczywiście nie czyni to żadnej z tych dwóch form współżycia nielegalną, niemniej jednak osoby w nich pozostające muszą mieć świadomość, że z punktu widzenia prawa funkcjonują ze sobą jako osoby obce. W rezultacie nie mają oni wspólnego majątku, nie mogą wspólnie rozliczać podatku dochodowego, ani nie są objęci porządkiem dziedziczenia ustawowego. Jedynym obszarem, w którym partnerzy żyjący w związku kohabitacyjnym mogą być uznawani za krewnych, jest prawo karne. Daje im to prawo do nieskładania zeznań przeciwko sobie.
Dla kogo związek kohabitacyjny jest dobrym rozwiązaniem?
Decyzja dotycząca zawarcia małżeństwa jest bardzo indywidualna, a to, czy pozostanie w związku kohabitacyjnym jest dobrą opcją, zależy wyłącznie od potrzeb i oczekiwań partnerów. Taki styl życia wybierają zazwyczaj osoby, które chcą spróbować wspólnego mieszkania jeszcze przed ślubem lub które z powodów finansowych muszą dzielić ze sobą koszty wynajmu na wczesnych etapach związku.
Niemniej jednak, pomimo rosnącej liczby osób pozostających w związkach nieformalnych, nadal zdecydowana większość par ostatecznie decyduje się na zawarcie małżeństwa. Bardzo często wynika to właśnie z przywilejów prawnych płynących z małżeństwa oraz nieuregulowanego statusu związku kohabitacyjnego.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
II CKN 485/97 – Wyrok Sądu Najwyższego
