Z perspektywy prawa karnego nie ma wyraźnie zaznaczonej różnicy między pojęciami pomówienia i zniesławienia, a nawet można powiedzieć, że w pewnych sytuacjach jedno zawiera się w drugim, gdyż czyn pomówienia jest częścią przestępstwa zniesławienia. Aby jednak dogłębnie zbadać tę kwestię, konieczne jest dokonanie swoistej analizy pojęciowej.
SPIS TREŚCI:
W tym artykule dowiesz się co dokładnie oznacza pomówienie i zniesławienie, czy istnieje jakaś różnica między tymi dwoma terminami oraz jakie konsekwencje grożą za popełnienie któregoś z nich.
Czym jest zniesławienie?
Zanim jednak przejdziemy do porównania terminów, omówmy, czym dokładnie jest zniesławienie, zgodnie z Kodeksem karnym.
Zniesławienie jest więc przestępstwem określonym w art. 212 Kodeksu karnego, który stanowi, że jest to sytuacja, w której ktoś „pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności„.
Jakie kary grożą za zniesławienie?
Osoby dopuszczające się zniesławienia podlegają grzywnie lub karze ograniczenia wolności. Co więcej, jeżeli zniesławienia dokonano za pomocą środków masowego komunikowania, grozi za to nawet kara pozbawienia wolności do roku. Przepisy przewidują również, że sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
Co istotne, przestępstwo zniesławienia ścigane jest z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że pokrzywdzony sam musi złożyć akt oskarżenia do sądu. Ściganie z urzędu z udziałem prokuratora możliwe jest tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Kiedy nie można mówić o zniesławieniu?
Przepisy kodeksu wyłączają popełnienie przestępstwa zniesławienia, jeżeli pomówienie miało miejsce niepublicznie, a przekazane informacje były prawdziwe. Ponadto, nawet jeśli doszło do niego publicznie, ale zostało dokonane w obronie społecznie uzasadnionego interesu lub dotyczyło postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną, to również nie mamy do czynienia z czynem bezprawnym (zakładając, że wypowiedzi były prawdziwe).
Czym jest pomówienie?
W przeciwieństwie do zniesławienia, Kodeks karny nie zawiera definicji pomówienia, ani nie określa go jako odrębnego przestępstwa. Chcąc zatem zbadać jego zakres znaczeniowy, należy sięgnąć do Słownika Języka Polskiego, zgodnie z którym jest to „wypowiedź, w której ktoś bezpodstawnie oskarża kogoś„.
Jaka jest różnica miedzy pomówieniem a zniesławieniem?
Znając znaczenie tych dwóch terminów, należy wnioskować, że z punktu widzenia prawa pomówienie może być częścią przestępstwa zniesławienia, a zatem, jeśli istnieją ku temu odpowiednie podstawy, może być karane zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami.
Nie jest to jednak jedyny sposób interpretacji pomówienia w kontekście prawa karnego. Warto bowiem przypomnieć również pojęcie fałszywego oskarżenia.
Czym jest fałszywe oskarżenie?
Fałszywe oskarżenie, zgodnie z definicją zawartą w art. 234 Kodeksu karnego, odnosi się do pomówienia innej osoby o popełnienie przestępstwa lub przewinienia dyscyplinarnego przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawach o przestępstwa. Tak więc i w tym przypadku mamy do czynienia z pomówieniem, z tym że musi, aby podlegało ono karze za fałszywe oskarżenie, musi być dokonane przed organami określonymi w kodeksie i dotyczyć czynu zabronionego.
Należy przy tym zauważyć, że ściganie przestępstwa określonego jako fałszywe oskarżenie odbywa się, co do zasady, z urzędu, w przeciwieństwie do zniesławienia.
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
